Перейти к содержанию

Участник:Башҡорт ҡыҙы2004

Содержимое страницы недоступно на других языках.
Материал из Викиучебника — открытых книг для открытого мира

Баязит Ғаяз улы Бикбаев Башҡортостандың хәҙерге Көйөргәҙе районына ҡараған Ҡалта ауылында уҡытыусы ғаиләһендә тыуған. Башланғыс мәктәпте тамамлағандан һуң бер йыл Ташлы ауылындағы техник мәктәптә уҡый. 1923 йылда Ырымбурҙың Башҡорт педагогия техникумында барып инә. 1928 йылда был уҡыу йортон тамамлап сыҡҡас, Өфөгә килә һәм гәзит-журнал редакцияларында эшләй, шиғырҙарын матбуғатта баҫтыра башлай.

 Баязит Бикбай үткән быуаттың 30-сы йылдарында "Башҡортостан" гәзитендә бүлек мөдире, "Октябрь" (хәҙерге "Ағиҙел") журналында яуаплы сәркәтибе, Башҡорт дәүләт академия драма театрында әҙәбиәт бүлеге мөдире вазифаларын башҡара.
Әҙәбиәттә Бикбай үҙен башта шағир итеп таныта. 1932 йылда "Үтеп барған көндәр" тигән тәүге шиғырҙар китабы сыға. Башҡорт дәүләт театрында эшләгән осоронда драматургия менән мауығып китә. "Ҡарлуғас" тигән музыкаль драмаһы академия драма театры сәхнәһендә ҙур уңыш менән бара. Уның артынса Ғәлимов Сәләм менән бергә "Салауат" исемле драманы яҙа. Поэзия һәм драматургия өлкәһендәге ижади ҡаҙаныштары өсөн 1939 йылда башҡорт яҙыусыларынан беренсе булып ул "Почет Билдәһе" ордены менән бүләкләнә.
Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында фашизмға ҡаршы көрәш, хәрби батырлыҡ, патриотизм идеялары менән һуғарылған ижады сәскә ата. Публицистик мәҡәләләр, очерктар яҙа. "Ултыраҡ юлдар", "Самолет алған Хәбәрҙәр", "Ваҡыт саҡыра" кеүек китаптары, исемдәре үк әйтеп тороуынса, шул яулы йылдарҙың үткер поэтик тарихы булып яңғыраны. 
Баязит Бикбай әҙәбиәттең өс төрө — поэзия, проза, драматургия өлкәһендә лә берҙәй өлгөрлөк һәм һәләт менән уңышлы эшләне. Ул "Ер", "Йәшә, тормош" кеүек поэмалары, тиҫтәләгән йырҙары, лирик һәм публицистик шиғырҙары, шиғри әкиәттәре менән башҡорт поэзияһының үҫешенә ҙур өлөш индерҙе. Милли драматургиябыҙҙың һәм театр сәнғәтенең күтәрелешенә оло хеҙмәт күрһәтте. Уның "Ҡаплуғас" драмаһы Башҡорт дәүләт драма театры һәм Стәрлетамаҡ, Сибай, Салауат театрҙары сәхнәһендә хәҙер ҙә ҡуйыла килә. Баязит Бикбай Салауат Юлаев тураһында йәнә либретто яҙып, уны музыҡаға һалған композитор Заһир Исмәғилев менән бергә классик милли опера сәнғәтебеҙҙе тыуҙырыуға ярҙам итте. Шул уҡ арҙаҡлы композиторыбыҙ менән берлектә ижад иткән "Ҡоҙаса" музыкаль комедияһы, "Шәүрә" трагедияһы ла классик өлгөләр булып танылды.
Баязит Бикбай — прозаикты "Ҡояшлы көн", "Аҡсәскә", "Тере шишмәләр" повестары, "Аҡселән ташҡанда" романы буйынса әҙәбиәт һөйөүселәр бик яҡшы белә.
Күренекле яҙыусыбыҙҙың 1969-1972 йылдарҙа нәшер ителгән "Һайланма әҫәрҙәр" китаптарының биш томлығы (1 том. "Шиғырҙар һәм поэмалар"; 2 том. "Аҡселән" романы; 3 том. "Повестар, хикәйәләр, очерктар"; 4 том. "Пьесалар"; 5 том. "Хикәйәләр, мәҡәләләр, хаттар") әҙәби мираҫының жанрҙар төрлөлөгө һәм байлығы хаҡында раҫлап тора.
Ижади уңыштары өсөн Баязит Бикбай ике тапҡыр орден менән бүләкләнгән, уға Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре исеме бирелгән, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лайыҡ булған.